Rodzinna firma przeprowadzkowa – co determinuje jej rozwój?

Na przestrzeni ostatnich kliku lat problematyka rozwoju Polskich rodzinnych przedsiębiorstw przeprowadzkowych zyskała na znaczeniu. Pojawiły się badania, publikacje, konferencje oraz seminaria, których celem było pogłębienie wiedzy o funkcjonowaniu rodzinnych przedsiębiorstw przeprowadzkowych.

Ten wzrost zainteresowania rozwojem rodzinnych firm przeprowadzkowych jest spowodowany głównie przez znaczący udział tych podmiotów w tworzeniu dochodu narodowego.[1] Efektem badań było wyodrębnienie czterech kluczowych czynników determinujących rozwój rodzinnych przedsięwzięć przeprowadzkowych są to: sukcesja, umiejętność rozwiązywania konfliktów rodzinnych, optymalizacja struktury źródeł finansowania, profesjonalizacja zarządzania. Niezależnie od tego jak dobrze prowadzone jest rodzinne przedsięwzięcie przeprowadzkowe, proces przekazania władzy nowemu pokoleniu zawsze pozostaje problematyczny. Jest to spowodowane głównie przez utożsamianiem sukcesji z konieczną zmianą, na którą czasem nie wszyscy członkowie rodziny są przygotowani. Zmiana wymaga od nich adaptacji do nowych okoliczności. Obawiają się również czy nowe pokolenie będzie w stanie sprawnie kierować rodzinnym przedsiębiorstwem przeprowadzkowym.[2] W efekcie problem sukcesji jest odkładany i prowadzi to do konfliktów rodzinnych.

Rodzinna firma przeprowadzkowa – konflikty

Konflikty w rodzinnych firmach przeprowadzkowych powstają w wyniku opóźniania procesu sukcesji, ale mogą mieć również inne podłoże. Nowe pokolenie w rodzinnej firmie przeprowadzkowej ma zazwyczaj inne podejście do prowadzenia biznesu. Wynika to głównie z wieku, mianowicie osoby młodsze są bardziej skłonne do ryzykownych inwestycji niż osoby starsze. Często również przynoszą do rodzinnego przedsiębiorstwa przeprowadzkowego swoje własne wartości poglądy i ambicie, chcą stosować swoje własne style i praktyki zarządzania. Właściciele firmy nie pozwalają im na to ponieważ obawiają się utraty kontroli nad firmą, nie lubią również polegać na innych zarówno w kwestii porad jak i wprowadzania nowych pomysłów. Uważają, że sami znają swoją firmę najlepiej ponieważ zarządzają nią od lat. Taka sytuacja prowadzi do destrukcyjnego wpływu konfliktów rodzinnych na funkcjonowanie przedsiębiorstwa przeprowadzkowego czyli odejścia nowych sukcesorów z firmy.

Rodzinna firma przeprowadzkowa- źródła firnansowania

Optymalizacja struktury źródeł finansowania rodzinnego przedsiębiorstwa przeprowadzkowego stanowi kolejny czynnik determinujący rozwój rodzinnego interesu. W rodzinnych przedsiębiorstwach przeprowadzkowych kwestia źródeł finansowania stanowi tzw. punkt krytyczny. Dzieje się tak z uwagi na panujące w firmach przekonanie, iż nadmierne uzależnienie się od obcych środków finansowych spowoduje stratę niezależności, integralności oraz rodzinnego charakteru przedsiębiorstwa.[3]

Badania przeprowadzone na próbie 20 firm realizujących przeprowadzki w Łodzi, wykazały, że aż 44% łódzkich firm przeprowadzkowych finansowanych jest wyłącznie w oparciu o kapitał własny. Pozostałe 56% uzupełnia kapitał własny zaciąganiem jedynie niewielkich kredytów bankowych. Kredyty te zaciągane są jednak z wielkimi oporami jedynie w sytuacjach prawdziwej konieczności. Właściciele łódzkich firm przeprowadzkowych swoją niechęć do korzystania z kredytów tłumaczą zbyt wysokim oprocentowaniem, kłopotami formalnymi związanymi z zaciągnięciem kredytu oraz zainteresowaniem banków do pożyczania wyłącznie wysokich kwot. Przedsiębiorcy obawiają się, że w przypadku wystąpienia trudności ze spłatą kredytu ryzykują nie tylko przyszłość przedsiębiorstwa, ale i pomyślność związanej z nim rodziny.[4]

Etapy procesy profesjonalizacji zarządzania firmą przeprowadzką

Każda prężnie rozwijająca się rodzinna firma przeprowadzkowa przechodzi z pierwszej fazy działalności zwanej przedsiębiorczą i wkracza w fazę wzrostu. Wówczas jej funkcjonowanie powinno opierać się w większym stopniu na strategiach długookresowych, czyli na rozwinięciu zdolności przewidywania odległych zagrożeń i przeciwdziałaniu im. Proces ten nosi nazwę „profesjonalizacji zarządzania” rodzinną firmą przeprowadzkowa, można w nim wyróżnić cztery główne elementy: – powołanie rady konsultacyjnej z udziałem specjalistów z zewnątrz – umożliwia spojrzenie na firmę z szerszej perspektywy.

Zadaniem rady jest również pomoc udziałowcom i menedżerom w skoncentrowaniu się na trzech pozostałych elementach profesjonalizacji, – zarządzanie własnością – dotyczy głównie kwestii związanych ze strukturą własności i jej ewentualnymi zmianami, wpływa to bardzo pozytywnie na przyszłość firmy przeprowadzkowej oraz na utrzymanie dobrych stosunków między jej członkami. Profesjonalizacja własności może również oznaczać odstąpienie od zamkniętej struktury własności rodzinnego przedsiębiorstwa przeprowadzkowego i dopuszczenie do niej udziałowców z poza rodziny, powodem może być na przykład chęć pozyskania nowych źródeł finansowania, – doskonalenie procesu zarządzania – proces wzrostu w rodzinnym przedsiębiorstwie przeprowadzkowym postrzegany jest jako ewolucyjne przechodzenie firmy przez różne etapy rozwoju. Najistotniejszym elementem implikującym cały proces jest osoba lidera i jego zespół kierowniczy.

To właśnie oni mają decydujący wpływ na osiąganie coraz to wyższych poziomów profesjonalizacji rodzinnego przedsiębiorstwa przeprowadzkowego. Przejście z jednego etapu rozwoju do drugiego przebiega z dużymi trudnościami. Pomyślna transformacja wymaga od lidera i jego zespołu kierowniczego nabywania nowych umiejętności warz z ekspansją przedsiębiorstwa przeprowadzkowego, – tworzenie wspólnej wizji przedsiębiorstwa przeprowadzkowego– polega na zrozumieniu różnych punktów widzenia, szczególnie istotne jest w rodzinnych przedsiębiorstwach przeprowadzkowych o zamkniętej strukturze własności. Korzystne jest wówczas wprowadzenie oficjalnych spotkań na różnych poziomach podejmowania decyzji tak aby proces komunikowania się w przedsiębiorstwie przeprowadzkowym był bardziej sformalizowany. [5]

[1] Ł. Sułkowski, Determinanty rozwoju przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce, Dom Organizatora, Toruń 2005, s.9-12.[2]Q. J. Fleming, Tajniki przetrwania firmy rodzinnej, Helion, Gliwice 2006, s.105-106.[3] M. Stradomski, Finansowanie obce firm rodzinnych na rynku niedoskonałym, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s. 9.[4] Ł. Sułkowski, Determinanty rozwoju przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce, Dom Organizatora, Toruń 2005, s. 69-72. [5] A. M. Nikodemska-Wołownik, Komunikowanie tożsamości rynkowej w otoczeniu międzynarodowym, WUG Gdańsk 2008, s.20.